Aktualności
Kasze stare jak świat
Kasze towarzyszą człowiekowi od neolitu, kiedy to porzucono koczowniczy tryb życia, zaczęto zakładać stałe osady oraz uprawiać rolę i hodować zwierzęta. Pszenice i jęczmień zaczęto uprawiać już ok. 9000 lat p.n.e. i stąd rozprzestrzeniły się na całą Europę. Ryż i proso wysiewano na terenie Azji, grykę uprawiano już w 2000 r. p.n.e. w Indii. Komosa ryżowa nazwana także „matką ziaren’’ była szczególnie ceniona przez Inków. Natomiast kuskus popularny jest w Afryce od 3000 r. p.n.e.
KASZA W ŻYWIENIU POLAKÓW
Kasze towarzyszą człowiekowi od tysięcy lat, również na polskich stołach znalazły należne miejsce. Stanowiła podstawę wyżywienia pierwszych Słowian, wiejskich chłopów, mieszczan jak i polskich królów. Kasza była obecna też w takcie wielkiej uczty z okazji chrztu Polski wydanej przez Bolesława Chrobrego na cześć cesarza Ottona III, dodawano ją również praktycznie do każdego posiłku królowej Jadwigi – jeżeli była godna królewskiej diety to jej walory musiały być bardzo cenione.
Ciekawostka :
Kasza stanowiła nieodłączny element dziadów. Podczas ceremonii nawiązywano kontakt z duchami krewnych, z którymi spożywano ucztę złożoną z kaszy, jajek, chleba itp.
Uboższa warstwa społeczeństwa gotowała kaszę na sypko i podawała ją z: skwarkami z zwierzęcego sadła, czy słoniny; śliwkami; serem albo gotowała ja na mleku jako zupę mleczna. Natomiast zamożniejsi spożywali ją na słodko. Ziemniaczany „ boom’’ w XIX w wyparł kaszę z naszej diety, na szczęście obecnie znów wracają do łask – i bardzo dobrze! Doceniane są nie tylko za smak, ale również za walory zdrowotne i odżywcze.
RODZAJE KASZ
Kasza to jadalne nasiona zbóż lub zbóż rzekomych, często w postaci lekko rozdrobnionej lub tylko pozbawionej twardej łuski. Te otrzymane z ziarna, które zostało jedynie obłuszczone i ewentualnie wypolerowane, zachowujące w przybliżeniu jego kształt, nazywane są krupami. Najwyższa wartością odżywcza cechują się kasze z całego ziarna. Zawierają także więcej błonnika, a mniej skrobi w stosunku do kasz drobnych. Do szeroko ujmowanych kasz należą też ziarna ryżu. Jako kasze specjalne określane są również inne produkty z ziaren, jak ziarna dęte czy preparowane płatki zbożowe.
Podział kasz w zależności od gatunku rośliny lub zboża:
WARTOŚCI ODŻYWCZE KASZ
Mnóstwo gatunków kasz, a wszystkie zawierają cenne minerały, witaminy i błonnik. Im mniej oczyszczone i rozdrobnione ziarno, tym kasza zawiera więcej cennych składników odżywczych. Choć stare przysłowie mówi, że od kaszy człowiek zdrów, trzeba wiedzieć, jaki rodzaj jest dla nas odpowiedni.
Pod względem wartości odżywczej kasze przewyższają inne produkty węglowodanowe tj. ryż, makaron i ziemniaki. W ich składzie znajdziemy witaminy z grupy B, kwas foliowy i witaminę E oraz składniki mineralne – potas, żelazo, magnez, wapń, miedź, cynk, mangan i krzem. Kasze zawierają sporo białka roślinnego, ale ma ono niższą wartość odżywczą niż białko zwierzęce ( brakuje w nim aminokwasów egzogennych, których nasz organizm nie potrafi wytwarzać sam). Z tego powodu najlepiej łączyć ją z mięsem lub mlekiem, by uzupełnić posiłek w potrzebne aminokwasy.
Wszystko ma swoje dobre i złe strony. W przypadku kasz należy pamiętać, że częste jedzenie grubych odmian może zaszkodzić cierpiącym na wrzody żołądka i dwunastnicy, nadkwaśność oraz refluks żołądkowo-przełykowy. Te kasze nie są polecane również osobom z gorączką, rozległymi oparzeniami, chorym na nowotwory. Grube kasze podrażniają śluzówkę przewodu pokarmowego, utrudniają wykorzystanie białka z pożywienia, które jest niezbędne do regeneracji organizmu.
KTO SZCZEGÓLNIE POWINIEN JEŚĆ KASZE?
- osoby z nadciśnieniem, z problemami sercowo-krążeniowymi - kasze mają dużo potasu i bardzo mało sodu (POD WARUNKIEM, ŻE ICH NIE SOLIMY);
- osoby zmagający się z anemią niektóre kasze – np. jaglana i gryczana mają żelazo, kwas foliowy i witaminę E, które zapobiegającą niedokrwistości;
- osoby żyjące w ciągłym napięciu, stresie, ze skłonnością do depresji - witaminy z grupy B łagodzą objawy stresu, wspomagają pracę układu nerwowego, poprawiają pamięć oraz poprawiają nastrój;
- diabetycy - kasze zawierają dużo skrobi, która łagodnie podnosi poziom glukozy i insuliny we krwi, polecane głównie kasze grube;
- dzieci, kobiety w ciąży i karmiące, osoby starsze, rekonwalescenci – lekkostrawne drobne kasze lub kasze rozgotowane.
KASZE W ŻYWIENIU BEZGLUTENOWYM
Gluten to białko występujące głównie w pszenicy. Zatem można go znaleźć w pieczywie, makaronach, ciastkach itp. Dzięki niemu wypieki uzyskują pożądaną konsystencję i smak. Gluten jest dobrze tolerowany przez większość społeczeństwa ale u niektórych może wywoływać niepożądane reakcje organizmu, za które odpowiada wchodząca w jego skład gliadyna. Tym właśnie osobom zaleca się stosowanie diety bezglutenowej.
Kasze niezawierające glutenu:
* Białka obecne w owsie nie dają reakcji immunologicznej, ale on często bywa mocno zanieczyszczony innymi zbożami. Dlatego należy kupować produkt z odpowiednio certyfikowanych upraw.
** Gluten nie występuje w kuskusie kukurydzianym.
PRZECHOWYWANIE KASZ
Kasze to suche produkty, nie dodaje się do nich substancji konserwujących, poprawiaczy smaku, czy innej chemii i praktycznie nie posiadają terminu ważności. Wyjątkiem jest kasza jaglana ma więcej tłuszczu, dlatego przy długim i niewłaściwym przechowywaniu może zjełczeć i mieć gorzki posmak. Aby kasze jak najdłużej zachowały swoje walory sensoryczne należy przechowywać je w papierowych torebkach, w pomieszczeniach o względnej wilgotności powietrza 60 % i tepmeraturze do 20 stopni. Warto pamiętać, że kasze łatwo chłoną obce zapachy i wilgotność. Jeżeli nie ma możliwości zachowania tych warunków należy przechowywać je w pojemnikach, które nie przepuszczają zapachu np. szkło, w miejscu suchym, ciemnym i chłodnym.
